Trong kỷ nguyên chuyển đổi số mạnh mẽ, trí tuệ nhân tạo (AI) đang từng bước định hình lại nhiều ngành nghề, và logistic không phải là ngoại lệ. Những tiến bộ vượt bậc trong công nghệ AI, tự động hóa, robot và phân tích dữ liệu đang làm thay đổi cách các doanh nghiệp vận hành chuỗi cung ứng. Trong bối cảnh đó, không ít công việc truyền thống trong ngành logistic đang đối mặt với nguy cơ bị thay thế.
Vậy cụ thể, những công việc nào trong ngành logistic có khả năng cao sẽ bị AI thay thế trong tương lai gần? Và sinh viên, người lao động nên chuẩn bị như thế nào để không bị "tụt lại"? Hãy cùng Thiết bị Triệu Vũ tìm hiểu qua bài viết sau.
1. Tổng quan về sự xuất hiện của AI trong ngành logistic
AI đang dần trở thành một phần không thể thiếu trong ngành logistic nhờ khả năng xử lý lượng lớn dữ liệu, đưa ra dự đoán chính xác và tối ưu quy trình.
Một số ứng dụng nổi bật của AI trong logistic:
-
Tối ưu tuyến đường vận chuyển dựa trên thời gian, thời tiết, lưu lượng giao thông.
-
Dự đoán nhu cầu hàng hóa, giúp kiểm soát tồn kho chính xác hơn.
-
Tự động hóa kho hàng thông qua robot lấy hàng, đóng gói.
-
Chatbot AI xử lý yêu cầu từ khách hàng 24/7.
Sự phát triển này mở ra nhiều cơ hội, nhưng cũng đồng nghĩa với việc một số vị trí công việc đang và sẽ bị AI thay thế.
2. Những công việc logistic dễ bị AI thay thế
2.1 Nhân viên nhập liệu, xử lý đơn hàng
Đây là nhóm công việc bị ảnh hưởng sớm nhất do tính chất lặp lại, ít sáng tạo và dễ tự động hóa.
-
Nguy cơ thay thế: Rất cao
-
Lý do: Các hệ thống phần mềm ERP, CRM tích hợp AI có thể tự động nhận đơn hàng, cập nhật dữ liệu kho, tạo hóa đơn mà không cần can thiệp của con người.
➡️ Thay vì nhập liệu thủ công, AI giúp xử lý nhanh hơn, chính xác hơn và tiết kiệm chi phí nhân sự.
2.2 Nhân viên kho bãi truyền thống
Với sự phát triển của robot và hệ thống kho thông minh (smart warehouse), việc sắp xếp, lấy hàng, kiểm kê dần trở nên tự động hóa.
-
Nguy cơ thay thế: Cao
-
Lý do: Robot như Kiva (Amazon) có thể di chuyển, lấy hàng theo lệnh từ hệ thống mà không cần đến con người.
➡️ Các kho lớn hiện nay đang dần giảm nhân công thủ công để chuyển sang sử dụng robot và hệ thống AI kiểm soát kho bãi.
2.3 Nhân viên theo dõi đơn hàng, xử lý vận chuyển
Trước đây, người làm logistic cần theo dõi từng lô hàng qua điện thoại, email và bảng tính thủ công. Ngày nay, AI đã làm điều đó tốt hơn.
-
Nguy cơ thay thế: Trung bình đến cao
-
Lý do: AI có thể theo dõi lộ trình vận chuyển, dự đoán thời gian giao hàng, gửi thông báo tự động tới khách hàng nếu có sự cố.
➡️ Các phần mềm theo dõi vận chuyển (TMS) tích hợp AI đang dần thay thế nhu cầu theo dõi thủ công.
2.4 Nhân viên chăm sóc khách hàng cơ bản
Với chatbot AI và hệ thống trả lời tự động, nhiều công ty logistic đang sử dụng công nghệ này để thay thế chăm sóc khách hàng truyền thống.
-
Nguy cơ thay thế: Cao
-
Lý do: Chatbot có thể phản hồi nhanh, 24/7, xử lý các yêu cầu phổ biến như tra cứu đơn hàng, báo giá vận chuyển…
➡️ Con người chỉ cần can thiệp khi xử lý các tình huống đặc biệt hoặc có tính cá nhân hóa cao.
2.5 Nhân viên kiểm soát kho bằng tay
Trong môi trường logistic hiện đại, các cảm biến IoT, phần mềm quản lý kho (WMS) và camera AI giúp giám sát hàng hóa chính xác theo thời gian thực.
-
Nguy cơ thay thế: Trung bình
-
Lý do: Kiểm tra kho hàng bằng sổ tay hoặc kiểm kê định kỳ sẽ dần bị thay thế bởi cảm biến và hệ thống kiểm kê tự động.
➡️ AI giúp giảm thiểu thất thoát, nâng cao độ chính xác và giảm phụ thuộc vào con người.
3. Những kỹ năng giúp "miễn nhiễm" với làn sóng AI
Dù AI đang thay thế nhiều vị trí công việc, nhưng không phải mọi công việc trong logistic đều biến mất. Thay vào đó, người lao động cần thích ứng và phát triển các kỹ năng mới.
3.1 Kỹ năng phân tích dữ liệu logistic
-
Hiểu và sử dụng dữ liệu vận hành để đưa ra chiến lược tối ưu.
-
Khả năng làm việc với phần mềm ERP, WMS, TMS tích hợp AI.
➡️ Đây là những kỹ năng mà máy móc chưa thể thay thế hoàn toàn con người.
3.2 Kỹ năng quản lý chuỗi cung ứng
-
Biết cách điều phối vận hành giữa các bên liên quan: nhà cung cấp, kho bãi, vận chuyển, khách hàng.
-
Kỹ năng phân tích rủi ro và tối ưu hóa chi phí logistic.
➡️ Những kỹ năng yêu cầu tư duy chiến lược, linh hoạt và nhạy bén.
3.3 Kỹ năng sáng tạo và giải quyết vấn đề
-
Khi xảy ra sự cố không nằm trong dự đoán, con người vẫn là người đưa ra quyết định cuối cùng.
-
Kỹ năng này đặc biệt quan trọng với các vị trí quản lý và điều phối.
3.4 Kỹ năng sử dụng công nghệ mới
-
Không phải tránh AI mà cần làm chủ AI.
-
Biết vận hành hệ thống phần mềm, ứng dụng dữ liệu lớn, hiểu quy trình tự động hóa là lợi thế cạnh tranh lớn.
4. Sinh viên ngành logistic nên chuẩn bị gì?
Đối với các bạn sinh viên đang theo học ngành logistic, việc chuẩn bị hành trang vững chắc để bước vào thị trường lao động hậu AI là vô cùng quan trọng.
Lời khuyên:
-
Chọn môn học liên quan đến công nghệ như quản trị chuỗi cung ứng, ứng dụng AI trong logistic, phân tích dữ liệu.
-
Tham gia thực tập sớm tại các công ty logistic có ứng dụng công nghệ hiện đại.
-
Rèn luyện tiếng Anh chuyên ngành và kỹ năng mềm: giao tiếp, làm việc nhóm, tư duy phản biện.
-
Theo dõi xu hướng công nghệ và học hỏi không ngừng để không bị lạc hậu.
5. Kết luận
AI đang và sẽ tiếp tục thay đổi diện mạo ngành logistic toàn cầu. Những công việc lặp lại, có tính quy trình cao sẽ là mục tiêu dễ bị thay thế. Tuy nhiên, với sự chuẩn bị kỹ lưỡng về kiến thức, kỹ năng và tư duy công nghệ, người lao động vẫn có thể thích nghi và phát triển mạnh mẽ trong môi trường mới.
Thay vì lo sợ bị AI "cướp" việc, hãy chủ động học hỏi để "hợp tác" với AI — trở thành nhân sự logistic thời đại số, vừa hiệu quả, vừa sáng tạo.
> Logistic trong trường học và công việc thực tế
